سەرەکی / چالاکییەکان
پێنجوێن شاری فێربوون
بەمەبەستی ئەنجامدانی كاری هاوبەشی مرۆیی و پەروەردەیی و ژینگەیی و تەندروستی، پڕۆگرامی پێنجوێن شاری فێربوون یاداشتێكی لێكتێگەیشتنی لەگەڵ زانكۆی سلێمانی واژۆكرد. ڕۆژی ٢٨ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٤، یاداشتنامەكە لەنێوان (حەبیب مەحمود ساڵح) دامەزرێنەر و ئەندامی بۆردی باڵای پڕۆگرامی پێنجوێن شاری فێربوون و (پ.ی.د.زانا مەحمود) یاریدەدەری سەرۆكی زانكۆی سلێمانی بۆ كاروباری زانستی و خوێندنی باڵا واژۆكرا. لەمیانەی ڕێوڕەسمەكەدا، (پ.ی.د زانا مەحمود) ئاماژەی بەگرنگی پڕۆژەكە كرد و وتی: “هیوادارین ئەم یاداشتنامەیە تەنیا لەسەر وەرەقە نەمێنێتەوە و كاری هاوبەش و ئیشی باشی بەدوادا بێت”. هەر لەوبارەیەوە، (حاجی حەبیب مەحمود ساڵح) ئەندامی بۆردی باڵای پڕۆگرامی پێنجوێن شاری فێربوون لە لێدوانێكدا بۆ “سایتی زانكۆ” وتی: “ئەم هەماهەنگییە لەگەڵ زانكۆی سلێمانی بۆ ئێمە مایەی خۆشحاڵییە، چونكە هەر شوێنێك زانكۆ بۆ كاری پەروەردەیی لای لێبكاتەوە، گرنگی زۆرتری هەیە”. وتیشی: “ئەم پڕۆژەیە كارێكی مرۆییە و دەمانەوێت خزمەتی مرۆڤ بكەین، دڵنیاشین زانكۆی سلێمانی هەر شتێك، كە خزمەتی هاووڵاتیان و ئەم نیشتمانە بكات، گرنگی پێدەدات، بۆیە بەخۆشحاڵییەوە حەزمان كرد ئەم یاداشتی لێكتێگەیشتنە واژۆ بكەین”. جێی باسە، پڕۆگرامی پێنجوێن شاری فێربوون لە ساڵی ٢٠١٨ بە چاندنی نەمام دەستیپێكرد، دواتر پڕۆگرامی پەروەردەیی و تەندروستی بۆ زیادكرا و ڕێكاری كارگێڕی بۆ گیرایەبەر و دەست بەجێبەجێكردنی كرا. لە چوارچێوەی ئەو پڕۆژەیەدا تائێستا ٤١ هەزار نەمام لە شارۆچكەی پێنجوێن چێنراوە، شەش هەزار و حەوت سەد كەسیش، سودمەندبوون لە خولی پەروەردەیی و تەندروستی و ژینگەیی و منداڵان و چەند بوارێكی دیكە.
لە دڕێژەی کارو چالاکیەکانی پڕۆگرامی پێنجوێن شاری فێربوون بە هاوبەشی بەڕێوەبەرایەتی پەروەردەی پێنجوێن . ئەمرۆ بەرواری٢٨-١١-٢٠٢٤ سەردانی قوتابخانەی گەرمکی بنەڕەتی مان کرد بە مەبەستی سیمنارێک بۆ خۆێندکارە ئازیزەکانی قۆناغی (٧-٨-٩) بنەڕەتی بە ناونیشانی (ترس،شەرمنی،باوەڕبەخۆ بوون) لە لایەن (مامۆستا هێمن مەنوچەر) ئەندامی بۆردی پڕۆگرامی پێنجوێن شاری فێربوون پێشکەش کرا لە سیمینارەکەدا باس لە چۆنیەتی نەمانی ترس و باوەڕبەخۆ بوون و شەرمنی کرا لە کۆتای سیمینارەکەدا بە گفتوگۆکردن لەگەل خۆێندکارەکان کۆتایی بە سیمینارەکە هێنرا. لە کۆتایدا سوپاس و پێزانین ئاڕاستەی دەستەی کارگێڕی و مامۆستایانی قوتابخانەی بنەڕەتی گەرمک دەکەین، کە هاوکارمانبوون لە ئەنجامدانی ئەم سیمینارە گرنگەدا.
لە درێژەی کار و چالاکیەکانی پڕۆگرامی پێنجوێن شاری فێربوون، ئەمڕۆ ڕێکەوتی ٢٥-١١-٢٠٢٤کۆتایی بە خولێکی تایبەت بە (چنینی شلیلە و پەنج نیدڵ) هات کە ماوەی ٢٠ ڕۆژ خایاند، لە کۆتایی خولەکدا بڕوانامەی بەشداری بەخشرایە فێرخوازان و هاوکات سوپاس و پێزانین پێشکەش بە مامۆستایانی خۆبەخشی خولەکە کرا، زۆر سوپاس بۆ هەریەک لە بەڕێزان (شەونم محمد احمد ، شێنی صلاح محمد) کەلەماوەی خولەکەدا وەک ڕاهێنەڕێکی خۆبەخش چەند خاتونێکی پێنجوێنیان بەهرەوەرکرد لە زانیارییەکانیان.
لە درێژەی زنجیرە سیمینارە تەندروستیەکانمان ئەمڕۆ بەرواری ١٩-١١-٢٠٢٤ بەشی تەندروستی پڕۆگرامی پێنجوێن شاری فێربوون بە هاوبەشی بەڕێوەبەرایەتی پەروەردەی پێنجوێن و بە سەرپەشتی بەڕێز (لقمان لەطیف) سەرپەرشتیاری بەشی تەندروستی پڕۆژەکە، سیمینارێکی تایبەت بە(شێرپەنجەی مەمک) کە لەلایەن هەردوو ڕاهێنەی خۆبەخشی ڕێگە پێدراوی پڕۆگرام (سۆزیار خالید و سەیرانی علی)ەوە پێشکەشی خانمە خوێندکارەکانی ئامادەیی گەرمکی تێکەڵاو کرا. لە کۆتایدا سوپاس و پێزانین ئاڕاستەی دەستەی کارگێڕی و مامۆستایانی ئامادەیی گەرمکی تێکەڵاو دەکەین، کە هاوکارمانبوون لە ئەنجامدانی ئەم سیمینارە گرنگەدا.
ئەمڕۆ بەرواری ١٧/١١/٢٠٢٤ گروپی درەخت لەپێنجوێن بەهاوکاری شارەوانی پێنجوێن ،بەشێوەیەکی زانستنی خولێکی دووکاتژمێریان کردەوە سەبارەت بە هەڵپاچینی درەخت، بە ئامادەبوونی بەڕێز (هێمن ابراهیم )قایمقامی پێنجوێن و ئەندامانی گروپی درەخت.
لەدرێژەی زنجیرە سیمینارەکانی تایبەت بە هۆشیاری شێرپەنجەی مەمک، بەهاوبەشی و پشتیوانی بەڕێوەبەرێتی پەروەردەی پێنجوێن، ئەمڕۆ ڕێکەوتی ١٢-١١-٢٠٢٤ سیمینارێک لە لایەن ڕاهێنەرانی خۆبەخشی بەشی تەندروستی پڕۆگرامی پێنجوێن شاری فێربوون (ژیلا عبدالرحمان و گوڵان کمال)وە لە ئامادەیی پێنجوێنی تێکەڵاو پێشکەشکرا.. ئامانج لەم سیمینارە تەندروستیانە لە سادەترین مانادا، بریتیە لە ڕێگریکردن لە توشبوونی خانمان بە نەخۆشیەکی بەربڵاوی کوشندە و هاوکات، لانی کەم هەوڵدان بۆ دۆزینەوە و ئاشکراکردنی شێرپەنجەی مەمک لە قۆناغەکانی سەرەتای نەخۆشیەکە کە بەکات و تێچویەکی کەم چارەسەر دەکرێت، و کەسی توشبوو لە بارودۆخی نەخوازراو دەپارێزێت. لە سیمینارەکەدا بەشداربووان بەشێوەیەکی کرداری فێردەکرێن کە پشکنین بۆ خۆیان بکەن و لەهەمانکاتیشدا ڕاهێنان بەخانمانی دیکەش بکەن کە بەهەر هۆکارێک بێت نەیانتوانیوە بەشداری زنجیرە سیمینارەکانی هۆشیاری شێرپەنجەی مەمکی پڕۆژەکە بکەن.
بەرواری ٨/١١/٢٠٢٤ کۆبوونەوەی گروپی (نەمام) لە کتێبخانەی گشتی پێنجوێن ئەنجام درابەئامادەبوونی بەشێکی زۆر لەئەندامانی خۆبەخشی گروپی نەمام. لەکۆبوونەوەکەدا ،ڕاپۆرتی ساڵانەی گروپەکە خوێندرایە وە کە کار ی ئەندامانی خۆبەخشی دڵسۆز بەرز نرخێنرا و هەڵمەتی چاندنی نەمام و چاودێری کردنی نەمامەکان بە ووردی باس کرا وەپلانی ساڵی ئایندەش تێدا خرایەڕوو،شایانی باسە بەڕێزان(کاک حاجی حەبیب و کاک زانا ڕەحمان)ئامادەی کۆبوونەوەکەبوون.
لە چوارچێوەی هەڵمەت و کارو چالاکییە بەردەوامەکانی پڕۆگرامی پێنجوێن شاری فێربوون بەهاوکاری و هاوبەشی بەڕێوەبەرێتی پەروەردەی پێنجوێن ئەمڕۆ ڕێکەوتی ٧-١١-٢٠٢٤ دوو سیمیناری تایبەت سەبارەت بەشێرپەنجەی مەمک لە هەریەک لە (ئامادەیی لەرێی تێکەڵاو و دواناوەندی بانوی کچان) لەلایەن هەریەک لە ڕاهێنەرانی خۆبەخشی پڕۆگرامی پێنجوێن شاری فێربوون (بینایی عومەر و سروە حسن و سارا باقی و سارا ٲحمد)ەوە پێشکەشکران. ئەم سیمینارانە سەرەتای دەستپێکێکی گرنگی بەرفراونە بە مەبەستی بڵاوکردنەوەی هۆشیاری خۆپاراستنی خانمانی سنوری شارۆچکەی پێنجوێن لە ئەگەری توشبوون بەشێرپەنجەی مەمک و ڕێگری لە خێرابڵاوبوونەوەی ئەم نەخۆشیە لە کەسی توشبوودا و دۆزینەوەی نیشانەکانی و پشکنینی پێشوەخەتە لەلایەن خودی خانمانی بەشداربووی سیمینارەکان، کە لەلایەن ڕاهێنەرەکانەوە بەشداربووان فێردەکرێن، بەشێوەیەکی زانستی و بەردەوام ئاگاداری بارودۆخی تەندروستی خۆیانبن
ئەمڕۆ ڕێکەوتی ٧- ١١ - ٢٠٢٤ بە ئامادەبوونی بەڕێز (هێمن ئیبراهیم) قائمقامی قەزای پێنجوێن بە وەکالەت و شاندێک کە پێک هاتبوون لە ژمارەیەک لە ئەندامانی سەرپەرشتیارانی پڕۆگرامی پێنجوێن شاری فێربوون سەردانی بەڕێز د.هەڤاڵ ئەبوبەکر پارێزگاری سلێمانیان کرد. بەمەبەستی بەدەستهێنانی پشتگیری بەڕێز پارێزگاری سلێمانی تاکو هەوڵبدرێت لە ئایندەدا شارۆچکەی پێنجوێن ببێتە ئەندام لە تۆڕی جیهانی شارە فێربوونەکانی یونسکۆ. لە میانی دیدارەکەدا گفتوگۆ سەبارەت بە دوایین هەوڵەکان بۆ تۆمارکردنی پێنجوێن وەک شارێکی فێربوون لە یونسکۆ کرا و، هەروەها بەشداریکردنی شارەکە لە کۆنفرانسی ساڵانەی یونسکۆ بۆ شارەکانی فێربوون لە جوبەیلی شانشینی سعودیە کە وا بڕیارە لە ئایندەیەکی نزیکدا ئەنجام بدرێت. لەکۆتایشدا بە سوپاسەوە پارێزگاری سلێمانی پاڵپشتی و پێزانینی تەواوی خۆی بۆ پڕۆژەکە دەربڕی.
بەمەبەستی پیرۆزبایی بەدەستهێنانی پلەی یەکەم لەسەر ئاستی زانکۆکانی عێراق ،وەفدێک بەنوێنەرایەتی پڕۆگرامی پێنجوێن شاری فێربوون سەردانی سەرۆکایەتی زانکۆی سلێمانی کرد . لەگەڵ چەپکە گوڵی سەرکەوتن ،پەیامی پیرۆزبایی پڕۆگرامەکەیان پێشکەش بەبەڕێز (پرۆفیسۆر دکتۆر کۆسار محمد) سەرۆکی زانکۆ کرد. ئەمەی خوارەوە دەقی پیرۆزباییەکەیە: پڕۆگرامی پێنجوێن شاری فێربوون پیرۆزبایی پێشكەش بەسەرۆك و سەرجەم مامۆستایان‌و فەرمانبەران‌و خوێندكارانی زانكۆی سلێمانی دەکات، بە بۆنەی بەدەستهێنانی پلەی یەكەم لەسەر ئاستی زانكۆكانی عێراق بەپێی ریزبەندی (Times Higher Education)ی بەریتانی. ئەم سەرکەوتنە ،دەستكەوتێكی گەورەو مێژوییە بۆ شاری سلێمانی بەتایبەتی‌و هەرێمی كوردستان بەگشتی. بەهیوای سەركەوتنی زیاتر بۆ زانكۆی سلێمانی .
دەستپێکی خولی فێربوونی سەرەتایی تایبەت بە (چنین بەشێوازی ئەتەمین "پەنج نیدڵ" و چنینی شلیلە)
زیرەکی سۆزداری و کاریگەریەکانی لەبواری بەڕێوەبردندا.. لە کاتێکدا زۆربەی بەڕێوەبەران و کارمەندان گرنگی بە لێهاتوویی تەکنیکی دەدەن، دوو کەسایەتی دیاری بواری دەروونناسی و کارگێڕی، پ.ی.د. محمدی خانی و پ.ی.د. عبدالفتاح هەورامی، لە سیمینارێکی تایبەتدا پەردەیان لەسەر نهێنی سەرکەوتنێکی گەورەتر لادا - زیرەکی سۆزداری. لەم سیمینارە دەوڵەمەندەدا، کە وەک پردێک وابوو لە نێوان زانست و هونەری بەڕێوەبردندا، بەشداربووان فێری ئەوە بوون چۆن هەستەکانیان بەشێوەیەکی کاریگەر بەکاربهێنن بۆ بەرزکردنەوەی ئاستی کارایی و داهێنان لە ژینگەی کارکردندا." تێبینی : سوپاسی بێ پایان بۆ بەڕێوەبەرایەتی پەروەردەی پێنجوێن کە هەمیشە هاوکار و هەماهەنگ بوون و هەمووکات بەدەم خزمەتی زیاتری کەرتی پەروەردەوەبوون هاوکاتیش پاڵپشتیەکی گەورە و کاریگەری پڕۆژەی پێنجوێن شاری فێربوونن.
ئەمڕۆ بەرواری٢٦-١٠-٢٠٢٤ پڕۆگرامی پێنجوێن شاری فێربوون بەهاوبەشی کتێبخانەی گشتی پێنجوێن کۆڕێکی ئەدەبی سازکرد بۆ بەڕێز (د.بەهمەن تاهیر و مامۆستا علی پێنجوێنی). لەدەسپێکی کۆڕەکەدا ووتەی بەخێرهاتن لەلایەن بەڕێز ژووان پێنجوێنییەوە پێشکەشکراو دواتر لە درێژەی کۆڕەدا کتێبی 'ژنێک نایەوێت ژن بێت' کە لەنوسینی بەڕێز عەلی پێنجوێنیە،کە بە شێوەیەکی هونەری باس لە گەڕانی مرۆڤ بەدوای ناسنامەی ڕاستەقینەی خۆیدا دەکات. دکتۆر بەهمەن تایەر، بە توانای ڕەخنەگرانە و تێگەیشتنی قووڵی بۆ ئەدەبی هاوچەرخ، خوێندنەوەیەکی تایبەت بۆ ئەم نوسینەئەدەبیەی مامۆستا علی پێنجوێنی پێشکەش دەکات. خوێندنەوەیەک کە تیشک دەخاتە سەر ئەو ڕەهەندە شاراوانەی کە نووسەر لە چیرۆکەکەدا خستوویەتیە ڕوو. هاوکات لە چەند بەشێکدا بەڕێز علی پێنجوێنی بەشێک لەدەقە شعریەکەی دەحوێندەوە و پاشان، دکتۆر بەهمەن کە(دکتۆراکەی لەزمانی کوردی و پەروەردەدایە) بە شێوەیەکی ئەکادیمی و زانستی، لایەنە جیاوازەکانی ئەم بەرهەمە شیدەکردەوە."
لە چوارچێوەی چالاکییەکانی پڕۆگرامی پێنجوێن شاری فێربوون، سیمینارێکی تایبەت بە خۆراکی منداڵان بە ناونیشانی "خۆراکی تەندروست بۆ گەشەی تەندروست" لە لایەن د.تارا علی بابان پزیشکی پسپۆڕی گەشە و خۆراکی منداڵانەوە پێشکەش کرا لەم سیمینارەدا، د.تارا تیشکی خستە سەر گرنگی خۆراکی تەندروست بۆ منداڵان و کاریگەری لەسەر گەشەی جەستەیی، دەروونی و زەینی منداڵ. باسی لە پێویستی هۆشیارکردنەوەی دایکان و باوکان کرد سەبارەت بە هەڵبژاردنی خۆراکی گونجاو و دروست بۆ منداڵەکانیان. سیمینارەکە بە ئامادەبوونی ژمارەیەک لە دایکان، باوکان و پەروەردەکاران بەڕێوەچوو، کە دەرفەتی پرسیار و گفتوگۆیان پێدرا سەبارەت بە کێشە و ئاستەنگەکانی پێدانی خۆراکی تەندروست بە منداڵان و چۆنیەتی چارەسەرکردنیان. پڕۆگرامی پێنجوێن شاری فێربوون بەردەوامە لە پێشکەشکردنی چالاکی هۆشیارکەرەوە و زانستی بۆ باشترکردنی تەندروستی منداڵان و گەشەپێدانی کۆمەڵگا بە گشتی.
بەرواری٢-١٠-٢٠٢٤ سیمینارێکی تایبەت و گرنگ ئەنجامدرا لە لایەن بەڕێز(گەشتیار غریب) دامەزرێنەری پرۆژەی کارسازی شادمان،کە ماوەی سیمینارەکە (٢کاتژمێر)ی خایاند تێیایدا جەختکردن لەسەر بڕیاردان و جۆر و شێوازەکانی بڕیاردانی دروست باس کرا. بە ناوی پڕۆگرامی پێنجوێن شاری فێربوون زۆر سوپاس بۆ بەڕێز(گەشتیار غریب)بۆ کاتەی تەرخانی کرد بەپرۆژە و فێرخوازەکان.
